Osmanlı Devlet'inde falcılık

Osmanlı Devlet'inde Falcılık ve Astronomiye Genel Bakış

Osmanlı Devlet'inde falcılık ile alakalı dikkati çeken ilk unsurlardan biri "ressam falcı"lardır.Bunlar hem esnaflık yapmakta hem resim sanatı ile ilgilenmektedirler.Bu esnaflara verilen isim "Esnaf-ı falcıyan-ı musavver"dir.Bu esnafların İstanbul'da 15 kadar dükkanları vardır.Bunların en meşhuru hakkında bir kaç bilgi paylaşmamız yerinde olur:

Mahmudpaşa Çarşısı'nda oturan falcı hoca Mehmet Çelebi'dir.Bu hoca zamanında Süleyman Han(Kanuni)'ın sohbetleriyle şereflenmiş dindar bir ihtiyardır.Falcı hoca; güçlü pehlivanların, eski kalelerin, denizlerdeki gemilerin, garip savaşların, bazı padişahların suretlerini de kağıttan tabaklara yazılmış bu resimleri dükkanında ve dükkanın önünde sergilemiştir.Zamanla da ünü İstanbul'un hatta tüm Osmanlı Devlet'ine yayılmıştır.Falcı hocanın dükkanın önünden gelip geçenler dilek tutup ona bir akçe vererek bu resimlerden fal açarlarmış.

Diğer müneccim ve falcı Ak Mehmed Paşa karşımıza çıkar ama yararlandığımız kaynakta bu falcı hocamız ile ilgili verilen bilgiler çok sınırlıdır.Kendisinin fal bakma şekli "bakla" iledir.Ne şekilde bir dükkanı olduğu ve neye göre baktığı eserde belirtilmemektedir.Ama bizim açımızdan bu ikinci ismin de geçmesi Osmanlı Devlet'inde falcı hocaların sanıldığı gibi az değil daha fazla olduğunun bir diğer kanıtıdır.

Osmanlı Devlet'inde dikkat çeken ikinci husus müneccimbaşılardır.Osmanlı Saray'ında önemli bir yere sahip oldukları bilinmektedir ve "Birun Halkı" kısmında yer alan müneccinbaşıları bu halkın birinci kısmında olup "Ulema Sınıfı"na mensuplar.Bu bilgileri sıralamamdaki amaç Osmanlı Devlet'nin onlara verdiği değerin anlaşılmasıdır.

Müneccinbaşılarının, Astronomi konusundaki becerilerine de değinmemiz gerekir.Çeşitli önemli olaylar için astrolojik olarak hesap ederler, uğurlu vakti seçmeye çalışırlar ve her yıl takvimi tekrar düzenlemektedirler.Böylece müneccimbaşıların ilmi yönlerinin de ne denli yararlı olduğunu anlamış olduk.

Osmanlı İmparatorluğu'nda müneccimbaşıların kendilerine has "kavuk"ları vardır.Her padişahın bir müneccimbaşı olduğu bilinmektedir.Genel olarak anlatılarımızı göz önüne alırsak falcı, hocaların, müneccimbaşılarının Osmanlı Devlet'inde sosyal ve idari yapı içinde önemlerini açıklamış olduk.

Bodrum / MUĞLA - Medyum Dilek